[MARI] Eesti-mari sõnaraamat

aste <aste 'astme aste[t -, 'astme[te 'astme[id 5 s>
1. (trepiaste) тошкалтыш
kiviaste кӱ тошкалтыш
puuaste пу тошкалтыш
kõrgete astmetega trepp кужу лондеман тошкалтыш
madalate astmetega trepp кӱчык лондеман тошкалтыш
2. (arengutase, -etapp, staadium, järk, alajaotus) лондем, кугыт
alamaste ӱлыл лондем
algaste тӱҥалтыш лондем
arenemisaste вияҥме лондем
ettevalmistusaste (1) ямдылалтме кугыт; (2) ямдылыше кугыт
joobeaste руштмо кугыт
keskaste покшел лондем
vanuseaste ийгот кугыт
ülemaste эн кӱкшӧ лондем
esimese astme põletushaav икымше степенян ожог
3. tehn (raketi osa) ступень
kanderaketi esimene aste ракетын икымше ступеньже
4. mat (võrdsete tegurite korrutis) степень
kaks neljandas astmes кокыт нылымше степеньыште
esimese astme võrrand икымше степенян уравнений
5. keel (astmevahelduses) таҥдыш
tugev aste кужу таҥдыш
nõrk aste лушкыдемше таҥдыш
6. muus (helilaadi iga heli) тошкалтыш
7. (teenistusaste, kraad) степень
magistri aste магистр степень

kaste1 <kaste k'aste kaste[t -, kaste[te k'aste[id 6 s> (veeauru piisad maapinnal); põll, mets (taimehaigus) лупс
paks v tihe kaste чот лупсаҥын
hommikukaste, hommikune kaste эр лупс
jahukaste põll, mets пепелица, чер лупс
õhtukaste, õhtune kaste кас лупс
kaste on maas шудышто лупс
kaste langes maha лупс возын
rohi oli kastest märg шудо лупс деч ночко лийын
kaste sädeleb päikesepaistel лупс кечыште йылгыжеш

kaste2 <kaste k'astme kaste[t -, k'astme[te k'astme[id 5 s> подливе, соус
kuumad kastmed шокшо подливе
külmad kastmed йӱштӧ соус
hele kaste ош соус
teravamaitseline kaste пӱсӧ соус
hakklihakaste фарш гыч подливе
hapukoorekaste ӱмбал гыч подливе
jahukaste ложаш подливе
kohupiimakaste торык подливе
munakaste муно подливе
praekaste жаритлыме ала тушитлыме кочкышлан соус
salatikaste салатлан соус
seenekaste поҥго соус
sibulakaste шоган соус
sidrunikaste лимон соус
sinepikaste горчица соус
tomatikaste помидор соус
õunakaste олма соус
kala kastmes кол соусышто
tursk poola kastmes поляк семын ыштыме треска
keedetud kana valge kastmega шолтымо чыве ош подливыште

vastne <v'astne v'astse v'astse[t -, v'astse[te v'astse[id 2 s, adj>
1. s zool (hulkraksete arenguvorm) личинке, шукш, шукш иге
2. adj (uus, äsjane) у
vastne ajalooõpik у историй дене тунемме книга
vastne ilmakodanik тӱнясе гражданин шочшо аза
vastne maailmameister у тӱнясе чемпион

vastu <v'astu postp, prep, adv>
1. postp [gen]; prep [part] (osutab [vahetult] millegi vastas v ääres paiknemisele) ваштареш, ваштарешла
kool ehitati lasteaia vastu школым йоча сад ваштареш чоҥен шынденыт
võttis laua äärde isa vastu istet тудо ӱстелтӧрыш ачаже ваштареш шинчын
Tallinn on üle lahe vastu Helsingit Таллинн вӱдлукын вес сер Хельсинки ваштареш верланен
2. postp [gen]; prep [part] (vahetusse kokkupuutesse, vahetus läheduses (ka ajaliselt)) деке, воктек(е)
nõjatus aia vastu тудо пече воктек турто
seisid külg külje vastu нуно икте-весе воктек миен пызнышт
labidas kolksatas kivi vastu кольмо кӱыш керылте
koputas vastu ust тудо омсам тӱкалтен
tuli koju vastu hommikut тудо мӧҥгышкӧ эр векла толын пурен
sai vastu lõugu vulg тудлан оҥылашлу гыч пуэныт, тудо оҥылаш гыч налын
3. postp [gen]; adv (osutab millegi-kellegi vastuvõtmisele, vastuminekule, liikumisele millegi-kellegi suunas) деке
poisid läksid rongi vastu рвезе-влак поезд деке вашлияш каеныт
laps jooksis emale vastu йоча ава деке куржын
läks vastu oma saatusele piltl тудо шке пӱрымашыже ваштареш каен
4. postp [gen]; prep [part] (osutab, kellele v millele on miski suunatud) деке
armastus isamaa vastu шочмо эл деке йӧратымаш, ачамланде / авамланде деке йӧратымаш
nõudlikkus enese vastu шке деке пеҥгыдын йодмаш
eksis kodukorra vastu тудо кӧргӧ ыштыме радамым пужен
kindlustas oma vara tulekahju vastu тудо шке погыжым йӱлымӧ деч аралалтышым ыштен
5. postp [gen]; prep [part]; adv (väljendab vastasseisu, vastupanu, keeldumist, vältimist) деч
olen ettepaneku vastu ойым ыштымаш деч ваштареш улам
mul ei ole töö vastu midagi мый паша деч ваштареш омыл
võitlus vaenlase vastu тушман ваштареш кучедалмаш
6. postp [gen] ([vastu]tasuga ühenduses, vastuseks, vastutasuks) деке, -лан
tegi seda väikese tasu vastu тидым тудо изи аклан ыштен
ta vabastati allkirja vastu тудым кидпалым пыштен колтеныт
aga mida ma vastu saan? а мом мый олмешыже налам?
kirjuta mulle vastu! мыланем вашмутым возо!
7. postp [gen]; prep [part]; adv (piltlikes ja fraseoloogilistes väljendites) ваштареш
kätt tõstma kellegi vastu кидым ала-кӧ ӱмбаке нӧлталаш
võideldi mees mehe vastu икте-весе ваштареш кредалмаш
vastu taevast lendama кава ваштареш чоҥешташ ?
tervis lööb vaevu vastu kõnek тазалык пыкше чыта

veste <veste v'este veste[t -, veste[te v'este[id 6 s> фельетон
kirjutab ajalehele vesteid тудо фельетоным газетыш воза