[KOMI] Eesti-komi sõnaraamat

abi <abi abi abi 'appi, abi[de abi[sid 17 s>
1. aitamine, kasu, kasutamine отсӧг, отсалӧм, отсасьӧм
♦
sõbralik abi ёрта отсӧг;
vastastikune abi ӧта-мӧдлы отсасьӧм;
õigeaegne abi колана кадӧ отсалӧм;
vältimatu [arsti]abi быть колана отсӧг;
arstiabi врачлӧн отсӧг;
esmaabi первой отсӧг сетӧм;
finantsabi сьӧмӧн отсалӧм;
kiirabi тэрыб отсӧг, регыдъя отсӧг, скорӧй;
{kelle-mille} abil {код-мый} отсӧгӧн;
kõrvalise v võõra abita йӧз отсӧгтӧг;
{kellelt} abi paluma {кодлысь} отсӧг корны;
{kellele} abi andma v osutama {кодлы} отсавны;
{kelle} abi otsima {кодлысь} отсӧг корсьны;
{kust} abi otsima {кытысь} отсӧг корсьны;
{kelle} abist keelduma отсӧгысь ӧткажитчыны;
{kellele} appi minema {кодлы} отсӧг вылӧ мунны, {кодлы} отсасьны мунны;
{kelle} abi vajama {кодлӧн} отсӧг колӧ;
sellest on vähe abi тайӧ ёна оз отсав
2. abiline отсасьысь
♦
kapteni abi капитанлӧн отсасьысь;
brigadiri abi бригадирлӧн отсасьысь

andeks paluma прӧща корны

appi <'appi interj, adv>
1. interj караул!, отсалӧй!
♦
appi! põleb! караул! пӧжар!
2. adv отсӧг вылӧ
♦
appi hüüdma отсӧг вылӧ чуксавны;
appi kutsuma отсасьны корны;
appi minema отсасьны мунны, отсӧг вылӧ мунны

arm2 <'arm armu 'armu 'armu, 'armu[de 'armu[sid & 'arm/e 22 s>
1. armulikkus, soosing, armuandmine бурлун; halastus прӧща
♦
armu pärast majja võetud vaeslaps жаляддза овмӧдӧм сирӧта;
kelle armule sa loodad? кодлӧн бурлун вылас тэ надейтчан?;
[kunstnik] jumala armust енбиа [художник];
armu paluma {kellelt} прӧща корны {кодлысь};
ära oota vaenlaselt armu вӧрӧгсянь бур вӧчӧм эн виччы;
päike kõrvetab armuta шондіыс сотӧмӧн сотӧ
2. armastus, armastatu радейтӧм, мусук
♦
esimene arm медводдза радейтӧм;
emaarm мам радейтӧм;
salaarm гуся радейтӧм;
kas mäletad, mu arm? тэ помнитан, мусукӧй?

aruanne <+anne 'ande anne[t -, anne[te 'ande[id 06 s> отчёт, отчитайтчӧм
♦
kirjalik aruanne гижӧда отчёт;
suuline aruanne устнӧй отчёт;
asjalik aruanne прамӧй отчёт;
aastaaruanne вося отчёт;
koondaruanne ӧтвывтан отчёт;
kuuaruanne тӧлысся отчёт;
tööaruanne удж йылысь отчёт;
õppeaasta aruanne велӧдчан во йылысь отчёт;
saadiku aruanne valijatele депутатлӧн бӧрйысьысьяс водзын отчитайтчӧм;
aruannet nõudma отчёт корны;
aruannet koostama отчёт лӧсьӧдны;
aruannet esitama отчёт сетны;
koosolekul kuulati ära aruanne собранньӧ дырйи лои кывзӧма отчёт

garantii <garant'ii garant'ii garant'ii[d -, garant'ii[de garant'ii[sid 26 s> гарантия
♦
täielik garantii тыр гарантия;
garantiiga kell гарантияа часі;
garantiita гарантиятӧг;
garantiid andma гарантия сетны;
garantiid nõudma гарантия корны

jumal <jumal jumala jumala[t -, jumala[te jumala[id 02 s>
1. kõrgeim üleloomulik olend v jõud ен ► sama päritoluga sama päritoluga ilm
♦
paganajumalad пернатӧмъяслӧн енъяс;
päikesejumal шонді ен;
tulejumal би ен;
jumalaid kummardama енъяслы юрбитны;
jumalaid appi hüüdma енъясӧс отсӧг вылӧ чуксавны;
jumalatele ohverdama енъяслы вись вайны
2. (ainsuses) ristiusu jumal ka suurtäheliselt ен, господь
♦
mu jumal енмӧй;
armas jumal, halasta енмӧй, мылышт;
jumalale lootma ен вылӧ надейтчыны;
jumalat teotama енмӧс вӧйпны;
jumala nimel paluma енмӧн корны;
annaks jumal, et kõik hästi läheks ен отсӧгӧн мед ставыс бур лоас;
iga jumala päev быд лун

kisendama <kisenda[ma kisenda[da kisenda[b kisenda[tud 27 v>
1. karjuma горзыны
♦
kajakad kisendavad tormi eel каляяс горзӧны бушков водзын;
ära kisenda mu peale! эн ме вылӧ горзы!
2. piltl hädasti vajama v nõudma, teraval kujul ilmnema горзыны-корны, кевмысьӧмӧн корны
♦
põuane maapind otse kisendab vihma järele косьмӧм муыс горзӧ-корӧ зэр;
mu hing kisendab sinu järele менам лолӧй кевмысьӧмӧн корӧ тэнӧ;
kisendav vaesus шемӧсмӧдана гӧльлун

kutsuma <k'utsu[ma k'utsu[da kutsu[b kutsu[tud 28 v>
1. kuhugi, millestki osa võtma v midagi tegema корны
♦
appi kutsuma отсасьны корны;
lapsed kutsuti tuppa челядьӧс корисны пырны;
vanemad kutsuti kooli бать-мамӧс корисны школаӧ;
kutsumata külaline кортӧм гӧсьт
2. nimetama, hüüdma нимтыны
♦
sõbrad kutsusid Robertit Robiks ёртъясыс нимтісны Робертӧс Робиӧн

küsima <küsi[ma küsi[da küsi[b küsi[tud 27 v>
1. юавны
♦
teed küsima туй юавны;
mina ei tea, küsi teistelt ме ог тӧд, мукӧдыслысь юав
2. paluma, taotlema корны
♦
abi küsima отсӧг корны;
poiss küsis isalt raha зонка корис батьыслысь сьӧм

nõu2 <n'õu n'õu n'õu -, n'õu[de n'õu[sid 26 s> juhatus, näpunäide, nõuanne сӧвет, велӧдӧм
♦
tulin sinult nõu küsima v otsima v saama локті тэнсьыд сӧвет корны

nõudma <n'õud[ma n'õud[a nõua[b n'õu[tud, n'õud[is n'õud[ke 34 v>
1. soovi, tahtmist [kategooriliselt] esitama корны, требуйтны, тшӧктыны
♦
poiss nõuab isalt raha пиыс корӧ батьыслысь сьӧм
2. tungivalt, vältimatult vajama ковны
♦
maja nõuab remonti керкасӧ колӧ ремонтируйтны

paluma <palu[ma palu[da palu[b palu[tud 27 v> soovi, palvet esitama корны; anuvalt кевмысьны
♦
tungivalt paluma мырдӧн корны;
abi paluma отсӧг корны;
ta tegi seda palumata сійӧ вӧчис тайӧс кортӧг

sest <s'est konj> sellepärast et сы вӧсна мый
♦
sest et сы вӧсна мый;
ma ei tule, sest mind pole kutsutud ме ог лок, сы вӧсна мый менӧ эз корны

taotlema <t'aotle[ma t'aotle[da t'aotle[b t'aotle[tud 27 v> корны; ametlikult paluma ходатайствуйтны; püüdlema, üritama зільны, нырччыны
♦
elamisluba taotlema олӧм вылӧ кабала ходатайствуйтны;
kõik taotlevad võita ставӧн зільӧны вермыны

välja kutsuma корны
♦
tuleb vist politsei välja kutsuda буракӧ, колӧ корны полиция