[KOMI] Eesti-komi sõnaraamat

abi <abi abi abi 'appi, abi[de abi[sid 17 s>
1. aitamine, kasu, kasutamine отсӧг, отсалӧм, отсасьӧм
♦
sõbralik abi ёрта отсӧг;
vastastikune abi ӧта-мӧдлы отсасьӧм;
õigeaegne abi колана кадӧ отсалӧм;
vältimatu [arsti]abi быть колана отсӧг;
arstiabi врачлӧн отсӧг;
esmaabi первой отсӧг сетӧм;
finantsabi сьӧмӧн отсалӧм;
kiirabi тэрыб отсӧг, регыдъя отсӧг, скорӧй;
{kelle-mille} abil {код-мый} отсӧгӧн;
kõrvalise v võõra abita йӧз отсӧгтӧг;
{kellelt} abi paluma {кодлысь} отсӧг корны;
{kellele} abi andma v osutama {кодлы} отсавны;
{kelle} abi otsima {кодлысь} отсӧг корсьны;
{kust} abi otsima {кытысь} отсӧг корсьны;
{kelle} abist keelduma отсӧгысь ӧткажитчыны;
{kellele} appi minema {кодлы} отсӧг вылӧ мунны, {кодлы} отсасьны мунны;
{kelle} abi vajama {кодлӧн} отсӧг колӧ;
sellest on vähe abi тайӧ ёна оз отсав
2. abiline отсасьысь
♦
kapteni abi капитанлӧн отсасьысь;
brigadiri abi бригадирлӧн отсасьысь

abil <abil postp [gen]> отсӧгӧн

abitu <abitu abitu abitu[t -, abitu[te abitu[id 01 adj> jõuetu эбӧстӧм, вермытӧм; vilets омӧль, шогмытӧм
♦
abitu loomake эбӧстӧм пемӧс;
abitud riimid омӧль рифма;
vanake oli abitu nagu laps пӧльӧыс вӧлі кага кодь вермытӧм

ahi <ahi ahju 'ahju 'ahju, 'ahju[de 'ahju[sid & 'ahj/e 24 s> пач
♦
vene ahi пӧжасян пач, ыджыд пач, роч пач;
hollandi ahi галанка, галанскӧй пач;
elektriahi электрическӧй пач;
induktsioonahi el индукционнӧй пач;
kahhelahi, kahhelkividest ahi кафеля пач;
kerisahi гор;
raudahi кӧрт пач;
sulatusahi tehn сывдчан пач;
ahju laduma пач тэчны;
ahju kütma пач ломтыны;
tegin tule ahju пач ломзьӧді;
pane ahi küdema, pane tuli ahju ломты пачсӧ, ломзьӧд пачсӧ;
ahi köeb пач ломтысьӧ

ai <'ai interj> väljendab valu, pahameelt, etteheidet, üllatust, imestust, rõõmu, vaimustust ой, ай, ок
♦
ai, ai, valus on! ой, доймӧ!;
ai, ai, poisid, kes siis niimoodi teeb! ай-ай, зонъяс, код нӧ тадзисӧ вӧчӧ!;
ai kui tore! ок, кутшӧм бур!

aim <'aim aimu 'aimu 'aimu, 'aimu[de 'aimu[sid & 'aim/e 22 s>
1. {водзвыв} сьӧлӧмӧн кылӧм
♦
õnnetuse aim шогсӧ [водзвыв] сьӧлӧмӧн кылӧм
2. сьӧдас тӧдӧм, сьӧдас гӧгӧрвоӧм
♦
veidike aimu mul sellest tööst on тайӧ уджтӧ ме сьӧдас тӧдышта;
sellest oli mul vaid tume aim та йылысь ме сӧмын сьӧдас тӧді;
pole aimugi, kus see tänav asub дзик ог тӧд, кӧні тайӧ уличыс

aina <aina adv> üha пыр; ainult сӧмын; lausa веськыда
♦
mis te aina toas istute мый ті пыр керкаын пукаланныд;
uuest töötajast räägitakse aina head выль уджалысь йылысь висьтасьӧны сӧмын бура;
hommikust õhtuni aina sajab асывсянь рытӧдз пыр зэрӧ;
ta ei rääkinud sõnagi, aina vaikis сійӧ кыв эз шу, пыр чӧв оліс, сійӧ кыв эз шу, сӧмын чӧв оліс;
lagendik aina valendas lilledest кушиныс веськыда еджвидзис дзоридзӧн

aine <aine 'aine aine[t -, aine[te 'aine[id 06 s>
1. -тор, вещество; materjal материал; mateeria материя, -тор
♦
vedel aine кизьӧртор;
plahvatusohtlik v lõhkeohtlik aine пасьвартантор;
antiseptiline aine пежасьӧмысь видзантор;
kleepaine лемалантор;
mürkaine пагӧдантор;
toiduaine сёянтор;
toitaine пӧткӧдантор;
puidust või muust ainest esemed пуысь либӧ мукӧдторйысь вӧчӧмторъяс
2. õppeaine велӧдан дисциплина, предмет
♦
kohustuslik aine быть велӧдана предмет;
fakultatiivaine, fakultatiivne aine факультативнӧй предмет;
lemmikaine радейтана предмет;
õppeaine велӧдан предмет
3. käsitlusobjekt -тор, материал, тема
♦
sobiv vaidlusaine, sobiv aine vaidluseks бур вензянтор, туяна вензян тема;
jutuaine, kõneaine сёрнитантор;
uurimisaine туялантор

asi <asi asja 'asja 'asja, 'asja[de 'asja[sid & 'asj/u 24 s>
1. ese, aine, materjal, teos -тор, кӧлуй
♦
ilus asi мичатор;
hädavajalik asi зэв коланатор;
isiklikud asjad ас кӧлуй, торъя мортлӧн кӧлуй;
metallasi кӧрт кӧлуй;
väärtasi донатор;
asju kokku panema кӧлуй чукӧртны;
see teos on üsna õnnestunud asi тайӧ гижӧдыс зэв на-й бура артмӧма;
ajakirja viimases numbris on mitu huvitavat asja журналлӧн бӧръя номерас эм некымын интереснӧйтор;
mis asi see on? мый тайӧ?
2. asjatoimetus, lugu, olukord, nähtus делӧ, -тор
♦
see on minu isiklik asi тайӧ менам [аслам] делӧ;
ametiasi удж мог;
eraasi ас делӧ;
harjumusasi, harjumuse asi велалӧмтор;
imeasi шемӧстор;
peaasi медшӧртор, медтӧдчанатор;
pisiasi ичӧттор, тӧдчытӧмтор, нинӧм абу;
asi on keerulisem, kui arvasime делӧыс вӧлӧмкӧ дзугджык;
milles asi seisab v on? мыйын делӧыс?;
mind see asi ei puuduta тайӧ меным оз инмы;
asi on üsna räbal v sant делӧыс некытчӧ туйтӧм;
ta tunneb asja сійӧ делӧсӧ гӧгӧрвоӧ;
tal on kõigega asja kõnek сылы быдлаӧ делӧ;
see pole sinu asi kõnek тайӧ абу тэнад делӧ;
asja pärast делӧӧн, могӧн;
ära topi nina võõrastesse asjadesse йӧз делӧӧ ныртӧ эн сюй;
asjad on halvasti делӧыс лёк;
asi edeneb делӧыс артмӧ;
ta ei ole asjasse pühendatud сійӧ тайӧс оз тӧд;
ta on iga asja peale mees быдлаӧ киыс сибалӧ, киа-подъя морт;
mul on sinu juurde asja ме тэ дорӧ могӧн;
selles asi ongi сыын и делӧыс
3. põhjus, vajadus мог, помка, дела
♦
kes norida tahab, leiab alati asja коді кӧсйӧ крукасьны, век нин помкатӧ аддзас;
kas tulid asja pärast? могӧн локтін?;
poiss sai peapesu asja eest зонкалы сюрис делӧысь;
mis asja sa siin teed? мый тэ тані вӧчан?

dušš <d'ušš duši d'ušši d'ušši, d'ušši[de d'ušši[sid & d'ušš/e 22 s> kümblusseade, kümblus душ
♦
külm dušš кӧдзыд душ;
end duši all pesema душ улын мыссьыны

film <f'ilm filmi f'ilmi f'ilmi, f'ilmi[de f'ilmi[sid & f'ilm/e 22 s>
1. lina- v ekraaniteos фильм, кино
♦
animafilm мультфильм;
joonisfilm серпасалӧм фильм;
kitsasfilm векни плёнкаӧ гижӧм фильм;
komöödiafilm серамбана фильм, кинокомедия;
kroonikafilm кинохроника;
löökfilm боевик;
lühifilm дженьыд фильм;
mängufilm серпаса фильм;
reportaažfilm кинорепортаж;
telefilm телефильм;
tummfilm шытӧм фильм;
värvifilm уна рӧма фильм;
filmi vaatama фильм видзӧдны, кино видзӧдны;
filmis mängima фильмын ворсны, киноын ворсны;
kinodes jookseb uus film киноясын петкӧдлӧны выль фильм
2. filmilint плёнка
♦
fotofilm фотоплёнка;
kinofilm киноплёнка;
kitsasfilm векни плёнка;
värvifilm, värvusfilm рӧма плёнка;
filmi ilmutama плёнка тыдӧдны

finiš <finiš finiši finiši[t -, finiši[te finiše[id 02 s> sport lõpppunkt, distantsi otsustav osa финиш
♦
fotofiniš фотофиниш;
jooksu finiš котӧртан вермасьӧмлӧн финиш;
finišisse jõudma финишӧ воны