?! Küsitud kujul või valitud artikli osast otsitut ei leitud, kasutan laiendatud otsingut.
Leitud 3 artiklit
liin, liini '(purje)nöör' < kasks lîne 'Leine'
- Esmamaining: Wiedemann 1869
- Murded: liin, liini 'nöör; köis (merenduses)' Sa Hi L Ris; liin, `liini R (EMS V: 195)
- Eesti leksikonid: Wiedemann 1869: 565 *līn´, līni (P) 'Leine, tünnes Tau, Warpleine'; Wiedemann 1893: 511 *līn´, līni (P) 'Leine, tünnes Tau, Warpleine'; ÕS 1980: 370 liin 'peenike nöör'; Mereleksikon 1996: 219 liin 'taimsetest või tehiskiududest keerutatud või punutud nöör';
- Saksa leksikonid: Lübben 1888 line 'Leine, Strick'; Schiller-Lübben line 'Leine, Strick'; MND HW II: 1 lîne 'Leine, Strick, meist aus Flachs, häufiger Handelsartikel'
- Käsitlused: < kasks line (EEW 1982: 1304; SSA 2: 74); < kasks line 'Leine, Strick' (GMust 1948: 47, 81); < sm liina
- Läti keel: lt līne liin (LELS 2012: 170);
- Sugulaskeeled: sm liina [1863] köysi, nuora / Seil, Leine < rts lina; lv līn köysi, nuora < kasks līne (SSA 2: 74); lv līn Seil, Leine < kasks lîne (Kettunen 1938: 198; Raag 1987: 327); līn liin, tugev nöör; līne, stipra virve (LELS 2012: 170)
nöör, nööri < kasks snôr(e) 'Schnur'
- Esmamaining: Müller 1600-1606
- Vana kirjakeel: (Müller 1600-1606: 238) Iumala Sana on se eike Richt|schnor; (Müller 1600/2007: 420) se eike Richtschnor, seu Te iohataia (17.08.1604) 'juhtnöör'; (Gutslaff 1648: 236) Nörick /o 'Schnur'; (Göseken 1660: 297, 533) nöhr, nöör 'Schnur'; 'nöör (ääris, tress mütsil)' Bort (Gebräm an der Mützen); nöerlijw (nöörpihik) 'Schnürleib'; nöörliweken (käisteta üleriie, nöörpihik) 'leibichen (amiculum)'; (Göseken 1660: 509) möhta nöer 'richt Schnur'; (Hornung 1693: 24) Nöör 'ein Schnur'; (Virginius 1687-1690) peat sedda ühhe Koldse Nööriga Kübbara külge ette pool panema; (Vestring 1720-1730: 152) Nöör, -ri 'Eine Schnure'; (Helle 1732: 146, 306, 322) nöör 'die Schnur'; (Piibel 1739) üks kolmekümne-küünrane nöör ümberringi läks selle ümber ärra; (Hupel 1780: 225) nöör, -i r., d. 'die Schnur'; (Arvelius 1782: 49) olli … nöri katki nühkinud; (Hupel 1818: 154) nöör, -i r. d. 'Schnur, Strickchen'; (Lunin 1853: 118) nöör, -i r. d. 'веревка, бичевка, круглая тесьма'
- Murded: nüör, `nüöri R(`nüöri Vai); nöör, nööri (-üö-, -üe-) eP; nü̬ü̬r (-r´), nööri Hää Kod KJn SJn Vil eL (EKI MK)
- Eesti leksikonid: Wiedemann 1869: 751 nȫr´, nȫri 'Schnur, dünner Strick'; Wiedemann 1893: 681 nȫr´, nȫri; nȫr, nȫrä (d) (nōr) 'Schnur, dünner Strick'; ÕS 1980: 469 nöör;
- Saksa leksikonid: Lübben 1888 snôr, snôre 'Schnur, Messschnur, Richtsschnur; Schnur als Band und Schmuck; Gerät zum Fischfang; Bogensehne'; Schiller-Lübben snôr 'Scnur, Meßschnur; Schnur als Schmuck, bes. Haarband; Gerät zum Fischfang'; MND HW III snôr (snoer, snour), snůr 'Schnur, Bindfaden; Strick, Seil, Windetau, Schiffstau, Schnur zum Messen; Leine, Leitseil; Schnur an der Kleidung als Verschluß oder Besatz'
- Käsitlused: < kasks snôr ~ rts... (dial.) (EEW 1982: 1803-1804); < kasks snore (Ariste 1933a: 11; Ariste 1972: 96); < kasks snôr(e) (Raun 1982: 109; EES 2012: 331)
- Läti keel: lt snuõre Schnur < mnd. snōr 'Schnur' (Sehwers 1918: 55, 159; Sehwers 1953: 113); snuore, snuors Schnur < mnd. snôr (Jordan 1995: 92);
- Sugulaskeeled: sm nuora (Agr) rihma, (ohut) köysi / Schnur, Leine; is nōra; krj nuora; Akrj nuor(e̮); vps nor; vdj nōra köysi < skand, vrd mrts snōr 'naru, nuora, nyöri' (SSA 2: 239); sm nyöri (1642 snyöri) nyöri, punos, hihna / Schnur, Band; is nȫrüt nyörit; krj nyöri (rukin)nyöri < mrts snöre 'naru, nyöri' (SSA 2: 249; SKES: 409); is noora (Len, Hev, Kos) nöör (Laanest 1997: 128); vps nor веревка (Zaitseva-Mullonen 1972: 364); lv snùo̯r Schnur < kasks snôr (Kettunen 1938: 376; Raag 1987: 327); snūor nöör; aukla, virve; šnūor nöör; virve, šņore (LELS 2012: 297, 313)
viik2, viigi 'viigipuu, -mari (Ficus carica)' < kasks vîge 'Feige'
- Esmamaining: Müller 1600-1606
- Vana kirjakeel: (Müller 1600-1606: 407) Eike ninda kudt üx Wina echk Vige Puh; (Müller 1600-1606: 184) Sem|prast solmsit næmat Fige|lecht üchte, ninck tegkisit heñesalle Schörti; (Müller 1600/2007: 152) se Inimñne oma hebbü sen Figelehe kaas woÿs kinni kattada (1. advent 1601); (Rossihnius 1632: 208) Ächk figi marjo neist ohokist; (Rossihnius 1632: 421) Kajeket se figi puh, ninck kihkede puide pähle; (Stahl HHb III 1638: 5) wallataket ∫e figi puh ninck keickede puide pehle 'Sehet an den Feygenbaum vnd alle Bäume'; (Stahl LS I 1641: 18) wallataket ∫e figi puh 'Sehet an den Feygenbaum'; (Gutslaff 1647-1657: 230) figit neihst ohhackeisist; (Gutslaff 1648: 265) neggi ütte Figipuh Teh wehren; Kui om se Figipuh seddamait errakoiwanut; (Göseken 1660: 285) wijhgi 'Feige'; (Göseken 1660: 708) wijhgi (viigimari) 'Feige'; wijhgi puh 'Feigen Baum'; (Vestring 1720-1730: 289) Wiig, -gi | Wigi marri 'Eine Feige'; (Helle 1732: 139) metswigipu 'der wilde Feigenbaum'; (Helle 1732: 207) wigi-pu 'der Feigen-Baum'; (Helle 1732: 208) wiig 'die Feige'; wigi-marri 'die Feige'; (Piibel 1739) Üks nisso ja odra ja wina ja wigi pude ja kranatiouna pude Ma; wata, seäl olli üks korw wigimarjo; (Hupel 1780: 312) wiig, -i (od. wigi marri) r. 'die Feige'; wiji marri; wiji pu d. 'die Feige; Feigenbaum'; (Hupel 1818: 285) wiig, -i r. d.; wiig, wiji d. 'Feige'; (Lunin 1853: 228) wiig, -i r. d.; wiig, wiji d. 'фига'; wiji marri 'винная ягода'; wiji pu 'смоковница'
- Murded: `viigi(leht, -mari, -puu) R; viigi(leht, -mari, -puu) Jäm Khk Muh Rei sporL sporKPõ Plt KJn M Puh San V (EKI MK)
- Eesti leksikonid: Wiedemann 1869: 1524 wīg, wīi, wījä, wīji (d.); wīji-mari 'Feige'; wīgi-pū, wījä-pū (d) 'Feigenbaum'; Wiedemann 1893: 1376 wīg, wīi, wījä, wīji (d.); wīji-mari 'Feige'; wīgi-pū, wījä-pū (d) 'Feigenbaum'; ÕS 1980: 789 viik 'viigimari';
- Saksa leksikonid: Lübben 1888; Schiller-Lübben vige 'Feige'; MND HW I vîge 'Feige, getrocknete Feige'
- Käsitlused: < kasks... (EEW 1982: 3818); < kasks vige (Raun 1982: 203; Ariste 1963: 109; Liin 1964: 62; Ariste 1972: 94); < asks vīge 'viigimari' (EES 2012: 602)
- Läti keel: lt vĩģe [1587 Vyge oges] Feige < mnd. vīge (Sehwers 1918: 49, 82, 164); vīģe Feige < mnd. vîge 'Feige' (Jordan 1995: 109);
- Sugulaskeeled: sm viikuna [Agr fikuna] Ficus carica / Feige < rts, vrd mrts fikon (‹ kasks vīge 'viikuna') (SSA 3: 440); lv vīɢ, vīk-pū, vīgə̑-pū Feige < kasks vige (Kettunen 1938: 492); lv vīgõdpū viigipuu; vīģeskoks; vīgõmǭŗa viigimari; vīģe; vīgõz viik; vīģe (LELS 2012: 364)